ارزیابی ریسک عوامل ژئوتکنیکی در معدن زغال سنگ طبس

از منظر ریسک، مناسب‎ترین کارگاه استخراجی در معادن زغال، کارگاهی است که عوارض زمین‎شناسی کم، ایمنی کافی و بازدهی بالایی داشته باشد. اما ریسک معدن‏کاری زیرزمینی زغال‏سنگ به دلیل عدم قطعیت‎های ژئوتکنیکی مرتبط با آن همواره بالا بوده و تأثیر زیادی بر روی کارایی ماشین¬آلات، تولید روزانه معدن و ایمنی پرسنل دارد. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک زمین¬شناسی- ژئوتکنیکی و شناسایی مناطق با ریسک کاری بالا در معدن شماره 1 زغال¬سنگ طبس انجام گرفته است. بنابراین متغیرهای ژئوتکنیکی براساس مطالعات اسنادی نظیر نقشه‏های زمین‏شناسی، ژئومورفولوژی منطقه‏ای و اطلاعات حاصل از معدن مورد مطالعه، انتخاب شده‏اند. این متغیرها شامل گازخیزی لایه زغال، cmrr، تنش قائم، جابجایی گسل‏ها و جهت‏یافتگی گسل‏ها نسبت به پانل‎ها می‏باشد. چون بیشتر اطلاعات در دسترس معدن از گمانه‏¬های اکتشافی بوده است، لذا برای تعیین میزان بعضی از متغیرها در مناطق فاقد داده، از تخمین‎های زمین‎آماری استفاده شد. در نهایت روش سیستم‏های اطلاعات جغرافیایی (gis) به دلیل توانایی بالای این روش در جمع‎آوری، ذخیره‎سازی، تجزیه و تحلیل داده¬های مکانی نظیر آنالیزهای تخمین زمین‎آماری، اعتبارسنجی نتایج و نمایش خروجی¬ها به صورت نقشه برای ارزیابی ریسک استفاده شد. هر کدام از متغیرها در نرم‏افزار arcgis لایه‏سازی شد. برای وزن‏دهی متغیرها از روش سیستم‏های مهندسی سنگ - ماتریس اندرکنش استفاده شد. سپس از طریق هم‎پوشانی نقشه‏های بدست آمده برای متغیرها با اعمال وزن اختصاص یافته برای هر متغیر، نقشه نهایی ریسک ژئوتکنیکی بدست آمد. نقشه نهایی در چهار رده ریسک ژئوتکنیکی بسیار‏ بالا، بالا، متوسط و پایین ارائه شد. بررسی نقشه نهایی نشان داد که از کل مساحت منطقه مورد مطالعه، %24 ریسک ژئوتکنیکی بسیار بالا و %21 درصد ریسک ژئوتکنیکی بالا دارد. به منظور اعتبارسنجی نتایج، تجربیات حاصل از پانل¬های استخراج شده و داده¬های میدانی واقعی با نقشه نهایی ریسک معدن مقایسه شد، به‏طوری‏که داده‏های واقعی ثبت شده از تأخیرهای مربوط به شرایط ژئوتکنیکی، نقشه نهایی بدست آمده برای ریسک ژئوتکنیکی را تأیید می‏کند.